Siêu âm Doppler khảo sát vật thể chuyển động bằng đầu dò phát - nhận sóng siêu âm. Với những tín hiệu tần số phát từ đầu dò của máy siêu âm và tần số nhận về khi khảo sát vật thể dịch chuyển (ví dụ tế bào máu dịch chuyển trong lòng mạch máu hay trong buồng tim), máy sẽ tổng hợp và hiển thị trên màn hình dưới dạng các màu sắc, các dạng sóng phổ khác nhau hoặc tín hiệu âm thanh có thể nghe được. Như vậy, siêu âm Doppler dùng để khảo sát các tế bào dịch chuyển (chủ yếu là hồng cầu) hoặc bất cứ sự chuyển động nào trong cơ thể, như khảo sát tia nước tiểu phun ra từ niệu quản vào bàng quang…

Tùy vào cách hiển thị trên màn hình, bản chất về vật lý hoặc tên ứng dụng cụ thể, siêu âm Doppler có nhiều tên gọi khác nhau như: siêu âm Doppler màu, siêu âm Doppler phổ, siêu âm Doppler năng lượng hoặc siêu âm sóng liên tục... Trên thực tế, chúng ta hay sử dụng từ “siêu âm màu” để nói về ứng dụng siêu âm Doppler.

Siêu âm Doppler được chỉ định bắt buộc trong các trường hợp:

Cần đánh giá các bệnh lý của tim.

Đánh giá các bệnh lý của mạch máu khi nghi ngờ có hẹp hoặc tắc mạch máu như hẹp động mạch chi, hẹp động mạch thận.

Phát hiện suy van tĩnh mạch chi hoặc giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Đánh giá các tạng ghép như thận, gan…

Đánh giá các mảnh ghép trong bệnh lý mạch máu.

Đánh giá trong các thông nối như chạy thận nhân tạo, thông nối cửa chủ trong bệnh lý xơ gan.

Bệnh lý phình mạch máu như phình động mạch chủ bụng.

Bên cạnh đó, siêu âm Doppler có thể được chỉ định để đánh giá: tình trạng tuần hoàn của các khối u, áp xe của các tạng hay tình trạng viêm của mô cần khảo sát (như viêm ruột thừa); huyết động học trong bệnh lý xơ gan; sự phát triển thai nhi (để phát hiện tình trạng chậm phát triển của thai)...

Khi đi siêu âm tổng quát hoặc kiểm tra sức khỏe, ngoài siêu âm Doppler tim, bệnh nhân chỉ cần siêu âm 2 chiều trắng đen để tầm soát bệnh lý khác.

Việc siêu âm Doppler cần có chỉ định của bác sĩ lâm sàng hoặc được sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa về siêu âm. Người thực hiện phải là bác sĩ siêu âm đã được đào tạo chính quy; vì nếu chỉ được tập huấn thông thường thì kết quả có thể không chuẩn xác. Do đó, khi đi siêu âm Doppler, bệnh nhân nên chọn cơ sở có uy tín về chuyên khoa này, trang thiết bị hiện đại. Chỉ làm siêu âm Doppler khi có chỉ định của bác sĩ lâm sàng hoặc bác sĩ chuyên khoa về chẩn đoán hình ảnh. Khi siêu âm Doppler lần thứ hai trở đi, nên mang kết quả cũ để đối chiếu và so sánh.